Konfederasyonumuz Birleşik Kamu-İş’in ARGE biriminin araştırma sonuçlarına göre yılın ilk iki ayında (ocak, şubat) gıda maddelerindeki fiyat artışı yüzde 7,6’yı buldu: Sadece gıda fiyatlarındaki artış, memur maaşlarına ocak ayından itibaren enflasyon farkı ile birlikte yapılmış olan yüzde 6,8 oranındaki zammı tümüyle alıp götürdü!
BİRLEŞİK KAMU-İŞ GIDA FİYATLARI ARAŞTIRMASI ŞUBAT DETAYLARI:
Asgari ücret, emekli aylıkları ve diğer maaş ve ücretlere yapılan zamlar vatandaşa fiyat zammı olarak geri döndü. Ocak ayından sonra şubat ayında da gıda fiyatları önemli ölçüde artarken, yılbaşında ücret ve aylıklara yapılan zamların önemli bir bölümü ilk iki ayda eridi.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge Biriminin, Türkiye’deki gıda maddelerinin fiyat değişimini izlemek amacıyla başlattığı araştırmanın Şubat ayına ilişkin detaylar şu şekilde oldu:
İzlemeye alınan söz konusu gıda maddelerinin fiyatlarında şubatta bir önceki aya göre yüzde 2 oranında artış yaşandı. Ortalama gıda fiyatları ocakta ise yüzde 5,5 oranında artış kaydetmişti. Gıda maddelerinin ortalama fiyatlarında böylece bu yılın ilk iki ayında yaşanan artış yüzde 7,6’yı buldu. Böylece, memur maaşlarına bu yılbaşında enflasyon farkıyla birlikte yapılan yüzde 6,8 oranındaki zam artan gıda fiyatları karşısında tümüyle eridi.
Şubatta en yüksek artış meyve fiyatlarında gözlendi. Ocak ayında 9,5 oranında gerileyen meyve fiyatlarında Şubatta ise yüzde 10,2 oranında bir artış kaydedildi. Meyve fiyatları yılın ilk iki ayında ortalama yüzde 0,3 oranında gerileme gösterdi. Ocakta yüzde 11,8 gibi oldukça yüksek bir artış yaşanan sebze fiyatlarında ise Şubatta yüzde 7,3 oranında bir gerileme gözlendi. Sebze fiyatlarında yılın ilk iki aylık döneminde yaşanan toplam artış ise yüzde 3,6 olarak gerçekleşti.
Meyve fiyatlarında yaşanan artış önemli ölçüde limon, portakal, nar, elma ayva ve armut gibi meyvelerden kaynaklanırken, mandalina ve kivi gibi meyvelerin fiyatlarında ise düşüş yaşandı. Sebze fiyatlarındaki düşüşte ise domates, ıspanak, patlıcan, pırasa, karnabahar, marul gibi ürünlerin fiyatında gözlenen düşüş belirleyici oldu.
Et ve balık grubundaki fiyat artış eğilimi Şubat ayında yeniden başladı. Balık fiyatları önceki aya göre değişmezken tavuk, daha ve koyun eti fiyatlarında yaşanan artışlar, et ve balık grubu fiyatlarını önceki aya göre yüzde 4,4 oranında artırdı. Bu gruptaki fiyatlarda son iki ayda yüzde 2,2 oranında artış kaydedilmiş oldu.
GIDA HARCAMALARI (Şubat 2016) | |||
Bir önceki aya göre ortalama fiyat artışı (%) | Son üç aylık fiyat artışı (%) | Grubun toplam gıda harcamaları içerisindeki payı (%) | |
Meyve | 10,2 | -0,3 | 6,87 |
Sebze | -7,3 | 3,6 | 12,99 |
Et-balık | 4,4 | 2,2 | 20,15 |
Süt, süt ürünleri yumurta bal | -0,8 | 2,5 | 15,63 |
Ekmek-un ve unlu ürünler | 0,4 | 19,1 | 16,91 |
Kuru gıdalar | 7,9 | 19,8 | 2,95 |
Yağlar | 2,6 | 11,1 | 4,85 |
Kuruyemiş – cips | 9,1 | -24,5 | 2,31 |
Alkolsüz içecekler | 6,1 | 7,7 | 4,11 |
Diğer | 4,4 | 14,4 | 13,22 |
GIDA ORTALAMA | 2,0 | 7,6 | 100,00 |
Araştırmaya göre Şubatta süt ve süt ürünlerinin fiyatlarında ortalama yüzde 0,8 oranında azalış yaşanırken, ekmek-un ve unlu ürünlerde yüzde 0,4, kuru gıdalarda yüzde 7,9, yağlarda yüzde 2,6, kuruyemiş ve cips grubunda yüzde 9,1, alkolsüz içecek fiyatlarında yüzde 6,1 ve diğer gıda maddelerinde de yüzde 4,4 oranında artış kaydedildi. Yılın ilk iki aylık döneminde ise süt ve süt ürünlerinde yüzde 2,5, ekmek ve unlu ürünlerde yüzde 19,1, kırı gıdalarda yüzde 19,8, yağ fiyatlarında yüzde 11,1, alkolsüz içeceklerde yüzde 7,7 ve diğer gıda maddelerinde de yüzde 14,4 oranında artış gerçekleşti.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge Biriminin belirlemelerine göre mevsimlik koşulların yanı sıra, başta asgari ücret olmak üzere maaş, ücret ve emekli aylıklarına yapılan zamlar, fiyatları kamu tarafından kontrol edilen elektrik, toplu taşıma, belediye suyu gibi mal ve hizmetlere yapılan zamlar ile döviz kurlarında yaşanan yüksek oranlı oynaklıklar, dolaylı olarak gıda fiyatlarını da tetikledi.
AYLIK GIDA SEPETİ
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge biriminin, dört kişilik bir kamu çalışanı ailesinin aylık gıda tüketimlerini dikkate alarak belirlediği “aylık gıda sepeti”nin tutarı ise Şubatta bin 659 liraya yükseldi. Aynı gıda sepeti geçen yıl kasım ayında bin 530 liraya, aralıkta bin 611 liraya, bu yıl Ocak ayında ise bin 656 liraya doluyordu.
Şubatta gıda sepetinde yer alan meyveler için ödenmesi gereken tutar 140 liradan 144 liraya yükseldi. Sebze için ödenmesi gereken tutar 284 liradan 267 liraya geriledi. Et, işlenmiş et ürünleri ve balıkların bedeli 494 liradan 501 liraya yükseldi. Süt ve süt ürünlerinin bedelinde önemli bir değişim yaşanmazken, ekmek, un ve unlu mamuller için bir ayda ödenen 164 lirada kaldı. Yağlar ve alkolsüz içecekler için ödenen tutarlarda değişmezken diğer gıda maddeleri için ödenen tutar ise 185 liradan 190 liraya çıktı.
BİRLEŞİK KAMU-İŞ GIDA SEPETİ (TL) | ||||
Kasım 2015 | Aralık 2015 | Ocak 2016 | Şubat 2016 | |
Meyve | 128 | 147 | 140 | 144 |
Sebze | 208 | 249 | 284 | 267 |
Et-balık | 470 | 486 | 494 | 501 |
Süt, süt ürünleri yumurta bal | 207 | 213 | 212 | 211 |
Ekmek-un ve unlu ürünler | 158 | 158 | 164 | 164 |
Kuru gıdalar | 71 | 72 | 63 | 66 |
Yağlar | 70 | 70 | 73 | 73 |
Alkolsüz içecekler | 40 | 41 | 42 | 43 |
Diğer | 177 | 176 | 185 | 190 |
GIDA ORTALAMA | 1.529 | 1.612 | 1.657 | 1.659 |
Ağırlıklı olarak temel gıda maddelerinden oluşan Birleşik Kamu-İş, aylık gıda sepetinde ve mevsimlik olmayan meyve ve sebzeler, alkollü içkiler, çikolata, dondurma, kuru yemiş ve benzeri birçok madde yer almıyor.
Ortalama memur maaşında Ocak 2016’da 160 liralık, en düşük memur maaşında 137 bir artış yaşanmıştı. Yapılan bu artışın 50 lirası daha ilk ayda sadece gıda fiyatlarındaki artış karşısında erimiştir.
VATANDAŞIN BÜTÇESİ
TBMM’nin Türkiye’nin 2016 yılı bütçesini görüşmeye başladığı bu günlerde Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu da ortalama bir memur ailesi için bir yoksulluk ve yoksunluk bütçesi çıkardı. Eşlerden biri çalışmayan ve iki çocuk sahibi bir memur ailesinin evine ortalama memur maaşı üzerinden aylık olarak, aile ve çocuk yardımları ile 185 lira olan asgari geçim indirimiyle birlikte toplam 2 bin 683 lira giriyor. En düşük memur maaşı üzerinden hesaplandığında ise eve aylık 2 bin 323 lira giriyor.
Ortalama memur maaşı olan 2 bin 684 liranın bin 659 lirasının gıda harcamaları için kullanıldığı düşünüldüğünde, barınma, ev eşyası, sağlık, ulaştırma, eğlence ve kültür, eğitim ve diğer gereksinimler için ailenin elinde bin 25 liralık bir tutar kalıyor.
Ortalama memur maaşından gıda harcamaları sonrası kalan bin 25 lira, TÜİK’in enflasyonu hesaplarken Ankara için 627 lira, İstanbul için 918 lira ve İzmir için 627 lira olarak dikkate aldığı ve gerçeğine göre çok düşük sayılabilecek kira ile konut için yapılan ısınma, elektrik, su gibi zorunlu harcamaları Ankara ve İzmir’de güçlükle karşılarken, İstanbul’da ise karşılayamıyor.
Aylık geliriyle gıda ve barınma gibi çok zorunlu harcamalarını karşılayamayan ailelerin, eğitim, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence ve kültür, eğitim ve diğer mal ve hizmetlerle ilgili gereksinimlerini ya borçlanarak ya diğer zorunlu harcamalarından kısarak ya da iki yöntemi birlikte kullanarak yapmak dışında bir seçeneği kalmıyor. Vatandaşın bütçe açığı her geçen ay biraz daha açılıyor.
MEMUR MAAŞI NEYE YETİYOR
Şubat 2016 itibariyle en düşük memur maaşıyla geçinmeye çalışan bir aile kazancının en az yüzde 71’ini gıdaya ayırmak zorunda bulunuyor. Aylık gıda harcaması ortalama memur maaşının ise yüzde 62’sini alıp götürüyor.
Kalkınma Bakanlığı’nın verilerine göre ocak ayında yapılan zamlarla birlikte, en düşük memur emekli aylığı (yüzde 4 oranındaki ek ödemeyle birlikte) bin 475,14 liraya, ortalama memur emekli aylığı ise bin 833,9 liraya çıktı. Buna göre en düşük emekli aylığı dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcamasını karşılamaya yetmiyor. Ortalama emekli aylığıyla geçinen bir aile ise aylığının yüzde 94’ünü gıdaya ayırmak zorunda bulunuyor.
Yapılan tüm zamlardan sonra bin 242 liraya çıkan ortama işçi (SSK) emekli aylığı bin 123 liraya yükselen ortalama bağımsız çalışan (Bağ-Kur) emekli aylığı da dört kişilik bir ailenin gıda harcamalarını karşılamaya yetmiyor.
Şubat Gıda Araştırmasını İndirmek İçin Tıklayın
Kaynak: www.birlesikkamuis.org.tr